Nauczanie zdalne od początku pandemii znacząco zyskało na popularności. Chociaż wydawać by się mogło, że ta forma nauki nie powinna być problematyczna ani dla prowadzących, ani dla słuchaczy, w praktyce stoi przed nią wiele wyzwań.
Podejście, które opiera się na tym, że nauczanie zdalne to nauczania stacjonarne przeniesione do internetu 1:1, jest jednym z największych błędów popełnianych przy wdrażaniu tej formy nauczania. Treści, które są przekazywane, powinny być dostosowane do sposobu, w jakim je prezentujemy – dlatego tak ważne jest, by nauka zdalna nie polegała jedynie na połączeniu wideo ze słuchaczami i przeprowadzaniu wykładu. Nauczanie zdalne jest tak samo wymagające, jak nauczanie stacjonarne – aby przeprowadzać je efektywnie, należy zadbać o to, by sposób przekazywania treści był jak najbardziej atrakcyjny, wartościowy i angażujący.
Unattractive content, czyli o wyzwaniach i problemach nauki zdalnej
Jednym z pierwszych wyzwań związanych z nauką zdalną były ograniczenia technologiczne – brak dostępu do technologii czy szerokopasmowego internetu. Dziś jednak traci ono na znaczeniu, bo dotyczy coraz mniejszej grupy osób. Problemów jest jednak znacznie więcej, a główny z nich leży u podstaw sposobów nauczania.
Podejście, które stosowane jest przy nauczaniu stacjonarnym (i, niestety, implementowane jest w nauczaniu zdalnym) dotyczy przeprowadzania długich wykładów. Staromodny model nauczania polega na tym, że słuchacze siedzą na swoich miejscach i przez 90 minut słuchają prowadzącego, który opowiada o wybranym zagadnieniu, odnosząc się do podstaw teoretycznych. Następnie przekazuje on swoim słuchaczom prezentację bądź skrypt i przeprowadza z nich egzamin. Czy taki model nauki jest efektywny? Nie!
Przy nauczaniu zdalnym pojawia się kolejny problem – utrata koncentracji. Już przy tradycyjnym nauczaniu większość osób traci skupienie po 15 minutach słuchania, a w przypadku nauki zdalnej ten czas jest znacznie krótszy. Dzieje się to między innymi ze względu na wysoką liczbę rozpraszaczy, które otaczają nas na co dzień. Na zajęciach stacjonarnych zmuszeni jesteśmy do patrzenia na wykładowcę i słuchania tego, co ma nam do powiedzenia. Nauka zdalna przeprowadzana jest przeważnie za pomocą takich aplikacji, jak MS Teams, Zoom czy Google Meet, czyli wymaga ona od słuchacza włączenia komputera i korzystania z internetu. Nowy mail, powiadomienie z Messengera czy niedokończona praca w oknie obok – pokus pojawia się bardzo wiele, a, jak wiemy, skupianie się na dwóch czynnościach jednocześnie powoduje, że z żadnej z nich nie wyciągamy 100%. Ale nie tylko świat online nas rozprasza! Samym rozpraszaczem jest również otoczenie, w którym się znajdujemy. Sala wykładowa mimowolnie kojarzy nam się z nauką, a kuchnia, salon bądź sypialnia już niekoniecznie.
Zapomnianą kwestią jest również fakt, że ludzie uczą się w różny sposób i w różnym tempie. Przeprowadzenie wykładu za pomocą rozmowy wideo najbardziej atrakcyjne może być dla osób, które uczą się, słuchając – co natomiast ze wzrokowcami czy kinestetykami? Podobnie sytuacja wygląda w przypadku tempa nauki: niektórzy są w stanie na bieżąco kodować informacje, sporządzać notatki, większość jednak potrzebuje do tych treści wrócić, uporządkować je, by je zrozumieć i przyswoić. Czy stustronicowa prezentacja jest najlepszym wyborem? Odpowiedź chyba nasuwa się tutaj sama.
Make content attractive again – zadbaj o to, by treść, którą przekazujesz była dostosowana do modelu nauczania zdalnego
Skoro wraz z rozwojem cyfryzacji część nauki przenoszona jest do świata online, nadszedł czas, by dopasowywać dostarczane treści do sposobu, w jaki je przekazujemy.
Jak już wiesz, utrzymanie skupienia przy 90-minutowym wykładzie jest trudne. Niech Twoją główną motywacją nie będzie to, by Twoi słuchacze przez cały czas byli w pełni skupieni, lecz to, by treści, które im przekazujesz, były przygotowane w sposób atrakcyjny oraz możliwy do odtworzenia w dowolnym czasie. Postaraj się tak zaplanować spotkanie i przygotowane treści, aby tworzyły one dla uczestników bazę wiedzy, którą będą mogli przyswoić w najdogodniejszym dla nich czasie. Niech spotkanie online, które przeprowadzasz, będzie poświęcone na ćwiczenia praktyczne, które będą angażować uczestników do pracy.
Możesz skorzystać z interaktywnych quizów (np. Kahoot) lub tablic (np. Mural, Miro), materiałów wideo, zadań manualnych, case studies czy różnych form grywalizacji. Niech Twoi słuchacze będą częścią spotkania i niech mają wpływ na to, jak będzie ono prowadzone.
Oczywistym jest, że uczestnicy muszą poznać podstawę teoretyczną poruszaną na spotkaniu. Zadbaj o to, by nie zajmowała ona więcej niż 25% czasu. Przekaż im te informacje, które są dla nich niezbędne, a materiały uzupełniające podaj w formie kompendium wiedzy. Pozostałą część spotkania przeprowadź tak, by mogli oni w nim uczestniczyć aktywnie.
- Prowadzisz wykład poświęcony wskaźnikom marketingowym? Zaproponuj swoim uczestnikom interaktywny quiz, dzięki któremu będą mogli sprawdzić swoją wiedzę. Dobrym pomysłem będzie również przeprowadzenie z nimi kilku zadań praktycznych – możesz wyświetlić im dane z przykładowej kampanii marketingowej, a następnie poprosić ich o wyliczenie zwrotu z wydatków reklamowych.
- Prowadzisz wykład poświęcony analityce w e-commerce? Zamiast przekazywać słuchaczom informacje na temat tego, czym jest Google Analitycs, naucz ich konfiguracji konta, podstaw analizy danych lub implementacji kodu śledzącego na stronie – większość z nich bardziej doceni to, co w praktyce będą musieli robić, niż podstawę teoretyczną, którą wyczytać mogą w Internecie.
- Prowadzisz wykład poświęcony strategiom biznesowym? Rozwiążcie razem ze słuchaczami kilka case studies, ale niech nie będzie to czytanie tekstu, a następnie indywidualne odpowiadanie na pytania pod tekstem. Podyskutujcie o tym, co można było zrobić lepiej, skąd mogła wyniknąć porażka bądź sukces. Często zrozumienie pewnego zagadnienia jest łatwiejsze, gdy ćwiczymy je w praktyce.
- Prowadzisz wykład poświęcony budowaniu zespołów pracowniczych czy zarządzania projektami? Postaw na grywalizację – zadanie, które zlecisz do wykonania swoim słuchaczom, może dotyczyć praktycznie wszystkiego. Ważne będzie to, jak zespoły będą ze sobą współpracować i dążyć do wspólnego celu. Na końcu przeprowadź z nimi dyskusję – niech podzielą się z Tobą refleksją na temat tego, co sprawiło im problem, jak go rozwiązali lub co następnym razem zrobiliby lepiej.
- Prowadzisz wykład poświęcony negocjacjom? Przeprowadźcie scenki sytuacyjne, dotyczące różnych metod negocjacji. W ten sposób nie dość, że zaktywizujesz swoich słuchaczy do działania, to też lepiej zapamiętają oni, czym różnią się poszczególne metody.
Każdy rodzaj treści wymagać może od Ciebie różnych sposobów wzbogacania treści Twoich spotkań online. Nie wszystkie z nich możliwe są do wykorzystania w każdej sytuacji, jednak portfolio jest bardzo szerokie. Dobrym pomysłem jest również zbadanie, jaka forma spotkań online najbardziej odpowiada Twoim słuchaczom. Zaproponuj im kilka rozwiązań, które mają na celu uatrakcyjnienie sposobu nauczania, a oni niech wskażą Ci te, które są dla nich najlepsze. Jeśli spełnisz oczekiwania swojej grupy, sukces odniesiecie wszyscy.
O blended learning słów kilka
Blended learning jest używany już od dłuższego czasu, a polega na połączeniu co najmniej dwóch różnych metod podejścia do uczenia się – wszystko zależy od sytuacji i poziomu komplikacji. Edukacja ta koncentruje się na uczniu, a nauczyciele pełnią funkcję mentorów, nie instruktorów. Blended learning, zależnie od zaimplementowanego sposobu nauczania, pozwala uczniom sprawować kontrolę nad materiałem, bo to student sam wybiera, gdzie i kiedy oraz z jaką prędkością podejdzie do materiału. Umożliwienie swobodnej nauki polepsza przyswajanie wiedzy, bo pozwala robić to w komfortowych dla studenta warunkach, w efektywny i zindywidualizowany sposób. Czasem nauka może zakładać czytanie książki, innym razem dyskusje grupowe, symulacje lub mentoring. Blended learning jest bezpośrednio nastawiony na zmiany w percepcji studenta.
Choć wymaga to więcej pracy, dostosowanie treści i sposobu ich przekazywania jest gwarancją sukcesu w nauce zdalnej
Dostosowanie sposobu nauczania do nowej rzeczywistości to jedno z kluczowych wyzwań, które stoi przed prowadzącymi. Kluczowe jest to, by efektywnie przekazywać wiedzę, którą słuchacze będą mogli przyswoić. Dziś nie sprawdza się już przeprowadzenie spotkania, podczas którego przez 90 minut przedstawisz podstawę teoretyczną. Jeśli chcesz przekazywać wartościowe treści, które zainteresują i zmotywują słuchaczy, musisz zadbać o to, aby sposób przekazania był interesujący i zrozumiały.